Οι στολές – καρικατούρες ανθρώπων που ανήκουν σε λαούς ιστορικά καταπιεσμένους, μήπως τελικά δεν είναι και τόσο αστείες; Παρακάτω συνοψίζονται κάποιοι προβληματισμοί που προκύπτουν γύρω από αυτές τις μεταμφιέσεις.

Αναπαράγουν στερεότυπα

Η καρικατούρα του Ινδιάνου ή της Ινδιάνας, του Ζουλού, κλπ., διαιωνίζει ανακριβή και συνήθως απαξιωτικά στερεότυπα. Μπορεί μέσα στην αμορφωσιά σου να πιστεύεις πως είσαι χιουμορίστας, αυτό όμως που δεν είναι και τόσο αστείο, είναι ότι, με το να επιλέξεις μια τέτοια στολή για το παιδί σου, συμβάλλεις στο να διαμορφώσει προβληματικές αναπαραστάσεις για τους διαφορετικούς ανθρώπους.

Δείχνουν έλλειψη σεβασμού

Σίγουρα οι πραγματικοί «Ινδιάνοι», οι ιθαγενείς τις Βόρειας και της Νότιας Αμερικής, όπως και οι αυτόχθονες λαοί άλλων ηπείρων, δεν κυκλοφορούν με τα παραδοσιακά τους κοστούμια και αντικείμενα επειδή είναι εξωτικά και χαριτωμένα, αλλά επειδή έχουν κάποιο νόημα μέσα στο δικό τους πολιτισμικό πλαίσιο. Για τους ανθρώπους που ανήκουν σε αυτούς τους λαούς, το να βλέπουν να παράγονται μαζικά κάποια αντικείμενα ή πολιτισμικά τους σύμβολα με σκοπό να πουληθούν σε καταναλωτές που δεν έχουν την παραμικρή ιδέα για τη σημασία τους, είναι τουλάχιστον προσβλητικό. Σε πολλές περιπτώσεις, άλλωστε, έχουν πληρώσει και ακόμα πληρώνουν με το αίμα τους το δικαίωμα τους να φορούν τα παραδοσιακά κοστούμια, που εσύ εκ του ασφαλούς διακωμωδείς.

Είναι έκφραση λευκού προνομίου

Η συνηθισμένη παρεξήγηση όταν μιλάμε για λευκό προνόμιο, είναι ότι πρόκειται για μία συνειδητή αίσθηση ανωτερότητας των λευκών ανθρώπων έναντι όλων των άλλων. Στην πραγματικότητα, πιο πολύ σχετίζεται με την αντίληψη ότι το λευκό είναι ο κανόνας, το «στάνταρ», το μέτρο αναφοράς και σύγκρισης. Γι’αυτό άλλωστε και δεν υπάρχει αποκριάτικη στολή «λευκός άντρας μεσαίας τάξης».

Το λευκό προνόμιο μας εμποδίζει να συνειδητοποιήσουμε τις εκφράσεις και τους μηχανισμούς καταπίεσης εναντίον ανθρώπων που δεν ανήκουν στην κυρίαρχη φυλετική και πολιτισμική ομάδα, γιατί πολύ απλά, δεν είμαστε εκείνοι. Το να είναι κανείς ιθαγενής άντρας ή γυναίκα, συνοδεύεται από γεγονότα που δεν είναι καθόλου τρέντι. Τέτοια είναι η γενοκτονία των αυτοχθόνων λαών μιας ολόκληρης ηπείρου, οι εκτοπισμοί, ο θεσμικός ρατσισμός και ο κοινωνικός αποκλεισμός.

Επειδή αυτή η καταπίεση δεν είναι ορατή για το μέσο Ευρωπαίο πολίτη, δε σημαίνει και ότι δεν υπάρχει. Για να αναφέρουμε ένα παράδειγμα πιο σχετικό με την ευρωπαϊκή συλλογική μνήμη: θα ντυνόσουν ποτέ έγκλειστος του Άουσβιτς; Μάλλον δε θα γελούσε πολύς κόσμος.

«Δηλαδή να επιβάλω λογοκρισία ακόμα και στη διασκέδαση μου;»

Η δική σου επιθυμία να περάσεις καλά, δεν είναι κάποιο υπέρτατο δικαίωμα μπροστά στην απόλαυση του οποίου, όλα επιτρέπονται. Αν έχει κάποια σημασία, οι ίδιοι οι «Ινδιάνοι», δε βρίσκουν καθόλου αστείες τις στολές – καρικατούρες, ένσταση η οποία δημοσιοποιείται μέσα από την πρωτοβουλία We are a culture, not a costume. Μπορεί να αδιαφορήσεις για τη δική τους οπτική ή να τη λάβεις υπόψη και να επιλέξεις μεταμφιέσεις λιγότερο προσβλητικές.