Άρθρο του Ραούλ Ζιμπέκι*

«Τι να κάνεις για να μη γίνεις φασίστας, ακόμα και όταν (κυρίως όταν) πιστεύεις ότι είσαι επαναστάτης αγωνιστής;» Η φράση αυτή του Μισέλ Φουκώ περιγράφει στην εντέλεια τη διαδικασία την οποία υφίσταται η Νικαράγουα. 

Η κυβέρνηση του Ντανιέλ Ορτέγκα και της Ροσάριο Μουρίγιο ανακοίνωσε μία μεταρρύθμιση στην κοινωνική ασφάλιση η οποία, μεταξύ άλλων, επιβάλλει μία μείωση σε ποσοστό 5% στις συντάξεις, προκειμένου να επαναφέρει στο σωστό δρόμο τα ταμεία του Ινστιτούτου Κοινωνικής Ασφάλισης Νικαράγουας (INSS), ακολουθώντας τις υποδείξεις του ΔΝΤ. Η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί εξαιτίας και της κρίσης στη Βενεζουέλα, αλλά τη ζημιά θα την πληρώσουν οι από τα κάτω.

Όπως είναι γνωστό, η καταστολή προκάλεσε 25 με 30 νεκρούς σε μόλις τέσσερις μέρες. Ο Φεμινιστικός Συντονισμός Νικαράγουας καταγγέλλει έναν πολύ ιδιαίτερο τύπο καταστολής, «ενάντια σε φοιτητές και στον πληθυσμό που τους υποστηρίζει ενεργά, με τη σύγκλιση ΜΑΤ και παραστρατιωτικών δυνάμεων που αποτελούνται από νέους, υποτίθεται οργανωμένους στην αποκαλούμενη Νεολαία των Σαντινίστας».

Η πλειονότητα των νεκρών πυροβολήθηκε από αστυνομικούς των ΜΑΤ που προστατεύουν τους παραστρατιωτικούς. Η κυβέρνηση έκλεισε προσωρινά τα λίγα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που ακόμα επιβιώνουν στη χώρα, καταγγέλλουν οι φεμινίστριες, οι οποίες περιγράφουν την κυβέρνηση αυτών των έντεκα ετών, ως «πατριαρχική, αποκλείουσα και μισογύνικη».

Αυτό που πρέπει να διερευνήσουμε, είναι το πώς φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση. Πώς κατέστη δυνατό, μία επαναστατική πολιτική δύναμη και ηγέτες που έχτισαν το Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης των Σαντινίστας, να έχουν μετατραπεί σε δολοφόνους του λαού τους. Πιστεύω ότι αυτή η κρίση ρίχνει φως σε τουλάχιστον τέσσερα ζητήματα. 

Το πρώτο συνίσταται στο να θυμηθούμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που αυτό συμβαίνει με τα επαναστατικά κινήματα που βρίσκονται στην εξουσία. Υπάρχει η ιστορία της Σοβιετικής Ένωσης του Στάλιν, αλλά επίσης και η τραγική ιστορία του Φωτεινού Μονοπατιού, καθώς και του αντάρτικου στο Ελ Σαλβαδόρ που δολοφόνησε τον Ρόκε Ντάλτον¹ για πολιτικές διαφορές και οργάνωσε τη δολοφονία της κομαντάντε Άνα Μαρία. Άβολα ζητήματα, για τα οποία δε θέλουμε να μιλάμε και ακόμα λιγότερο να μαθαίνουμε από αυτά. 

Το δεύτερο είναι ότι το ζεύγος Ορτέγκα – Μουρίγιο έχει διαπράξει εγκλήματα, χωρίς η ηγεμονική αριστερά να έχει πει έστω και μία λέξη, γιατί το παν είναι εκείνοι να διατηρήσουν την εξουσία, με όποιο κόστος. Όταν η Ζωηλαμέρικα Ναρβάες, κόρη της Μουρίγιο και θετή κόρη του Ορτέγκα, τον κατήγγειλε για παραβιάσεις δικαιωμάτων το 1998, τα κόμματα – μέλη του Φόρουμ του Σάο Πάολο δεν ύψωσαν τη φωνή τους, ούτε αμφισβήτησαν τον καταγγελλόμενο. Όταν η τωρινή Αντιπρόεδρος της Νικαράγουας, η κυρία των δαχτυλιδιών και των κοσμημάτων, υπερασπίστηκε το σύζυγό της ενάντια στην κόρη της, για να ενισχύσει την εξουσία του, οι αριστερές δυνάμεις σφύριζαν αδιάφορα.

Δεν ύψωσαν τη φωνή τους ούτε όταν ο Ορτέγκα υπέγραφε τη συμφωνία με τον δεξιό Αρνόλντο Αλεμάν το 1998², για να διαμοιράσει τη χώρα και να προστατεύσει τα πλούτη του. Δεν κατήγγειλαν τη συμμαχία με την οικονομική εξουσία, τη σκανδαλώδη διαφθορά στην καρδιά του FSLN, τις απειλές στους αντιπολιτευόμενους εξ αριστερών, οι οποίοι είναι και οι αληθινοί Σαντινίστας, που θεωρούν προδότες την κλίκα των Ορτέγκα και Μουρίγιο.

Μάλλον μία από τις πλέον διαυγείς αναλύσεις σχετικά με τον εκφυλισμό της κυβέρνησης την έχει γράψει η Μόνικα Μπαλτοδάνο, στο περιοδικό Envío το Γενάρη του 2014, με τον τίτλο Τι καθεστώς είναι αυτό; Τι μεταλλάξεις έχει υποστεί το FSLN για να φτάσει να γίνει αυτό που είναι σήμερα; Η πρώην αντάρτισσα κομαντάντε σημειώνει τέσσερις μεταλλάξεις του ορτεγκισμού, που εξηγούν την τωρινή του κατρακύλα.

Υποστηρίζει, πρώτον, ότι έχει ενισχυθεί όσο ποτέ άλλοτε ένα πολιτικό και οικονομικό καθεστώς εις βάρος των φτωχών και υπέρ της συγκέντρωσης του πλούτου και της εξουσίας. Δεύτερον, αναφέρει ότι έχει βαθύνει η υποταγή της χώρας στην παγκόσμια λογική του κεφαλαίου, που εκμεταλλεύεται τον φυσικό πλούτο και τα φθηνά εργατικά χέρια στη Νικαράγουα. Η τρίτη μετάλλαξη είναι ότι «το τωρινό κοινωνικό-οικονομικό σύστημα χρειάζεται να ξεμπερδεύει με τις κοινωνικές αντιστάσεις και το καθεστώς του Ορτέγκα το πετυχαίνει αυτό, ασκώντας έναν σκληρό κοινωνικό έλεγχο». Και η τέταρτη συνίσταται στη συγκέντρωση της εξουσίας στο δίδυμο Ορτέγκα – Μουρίγιο.

Η «ιδιωτικοποίηση» του Μετώπου των Σαντινίστας ήταν μία διαδικασία που αναπτύχθηκε πριν από τη δημιουργία της οικονομικής – χρηματιστικής ολιγαρχίας του Μετώπου, γεγονός που επέτρεψε σε αυτό το δίδυμο να έχει τον απόλυτο έλεγχο των πρωταρχικών θεσμών της χώρας και να χρησιμοποιήσει «αυτό το συγκεντρωτισμό της εξουσίας για να αναπαραχθεί, να σταθεροποιηθεί και να εγκατασταθεί στην κεφαλή του Κράτους για χρόνια». Πρόκειται για μία συμβίωση των Ορτέγκα με τη νικαραγουανή οικονομική ελίτ, μία συμβίωση, δηλαδή, ανάμεσα στην παραδοσιακή αστική τάξη και την αναδυόμενη «κοκκινόμαυρη αστική τάξη».

Το τρίτο ζήτημα που ρίχνει φως στην κρίση της Νικαράγουας, είναι η απογύμνωση της ηθικής και πολιτικής φτώχειας των αριστερών δυνάμεων. Κάτι παραπάνω από φτώχεια: αποσύνθεση με κάθε έννοια. Εξακολουθούν να υπάρχουν «διανοούμενοι» («μισθοφόροι», όπως λέει ένας βετεράνος κομμουνιστής), που συνεχίζουν να επικαλούνται τις παρεμβάσεις του ιμπεριαλισμού στη Νικαράγουα για να δικαιολογήσουν τα (κρατικά) εγκλήματα. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ενθαρρύνουν τη νεολαία της Νικαράγουας να ανατρέψει τον Ορτέγκα. Αλλά αυτό δεν έχει την παραμικρή σημασία, γιατί το θέμα δεν είναι να παίξουμε το γεωπολιτικό σκάκι, αλλά να υπερασπιστούμε τη ζωή των λαών, αυτή τη ζωή που η κυβέρνηση της Μανάγουα έχει βαλθεί να καταστρέψει.

Το τέταρτο ζήτημα είναι ότι πρέπει να εργαστούμε πυρετωδώς, για να σπάσουμε ένα σκληρό δίλημμα: την πολιτική ως συνέχεια του πολέμου, ακόμα κι αν είναι με άλλα μέσα, όπως είπε ο Κλάουζεβιτς και επαύξησε ο Λένιν. Ο πόλεμος συνίσταται στην ήττα και την εξολόθρευση του εχθρού, με ή χωρίς όπλα. Πιστεύω ότι πρέπει να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας από τους εχθρούς, ακόμα και με τα όπλα. Αλλά το να θεμελιώσουμε την πολιτική στον πόλεμο (με στρατηγικές, τακτικές και πολεμικές τέχνες), είναι ένας δρόμος που οδηγεί τον αγώνα για τη χειραφέτηση προς μία ασύλληπτη άβυσσο. Μαθητεύσαμε σε αυτή την παράδοση, αλλά είναι ώρα να την αναθεωρήσουμε.

Όταν οι νέοι φωνάζουν «Ορτέγκα και Σομόσα, είναι το ίδιο πράγμα», είναι επειδή έχει χαθεί ο μπούσουλας για χάρη της εξουσίας. Μας απομένει το παράδειγμα των Κούρδων και των Ζαπατίστας, οι οποίοι αντιστέκονται χωρίς να μετατραπούν σε εγκληματίες.

* Δημοσιέυτηκε στη La Jornada στις 27 Απριλίου 2018. Μετάφραση στα ελληνικά Tierra y Libertad.

………………..