Μετά την Ριγομπέρτα Μεντσού το 2007, η Θέλμα Καμπρέρα είναι η δεύτερη γυναίκα Μάγια υποψήφια για την προεδρία της χώρας. Χρειάστηκε να νικήσει το τριπλό στίγμα που συνεπάγεται το να είσαι φτωχή, ιθαγενής και γυναίκα.«Αυτή η θείτσα νομίζει ότι θα διοικεί πάγκο με τορτίγιας στη λαϊκή». Τα 5.000 σχόλια που ακολούθησαν μία πρόσφατη συνέντευξη της Θέλμα, είναι ενδεικτικά του ρατσισμού που επικρατεί στην βαθιά ταξική κοινωνία της Γουατεμάλας. Την ίδια στιγμή, οι πολιτικοί της αντίπαλοι εστιάζουν στην έλλειψη σπουδών της Θέλμα, η οποία έφτασε μόνο μέχρι την έκτη Δημοτικού. Εκείνη δεν τη νοιάζει και απαντάει: «μπορεί να μην έχω πτυχία, αλλά γνωρίζω τις ανάγκες των καταπιεσμένων και των ξεχασμένων, που είναι αόρατοι σε εσάς με τις γραβάτες».

Αγρότισσα και αγωνίστρια για τα δικαιώματα των αυτοχθόνων και των φτωχών αγροτών εδώ και είκοσι χρόνια, η Θέλμα εκπροσωπεί το Κίνημα για την Απελευθέρωση των Λαών (Movimiento de Liberación de los Pueblos – MLP), μία συμμαχία οργανώσεων βάσης με πολιτικές θέσεις αντιαποικιοκρατικές και αντιπατριαρχικές. Ένα από τα βασικά προτάγματα που προβάλλει, είναι  αυτό της κοινωνικοποίησης του ρεύματος.

Στη Γουατεμάλα το ρεύμα έχει ιδιωτικοποιηθεί και η κολομβιανή εταιρία EPM που το αγόρασε, εκδίδει ληστρικά και αυθαίρετα τιμολόγια. Επιπλέον, σε πολλές περιοχές τα δημοτικά τέλη είναι διπλάσια από την κατανάλωση ενός νοικοκυριού σε ρεύμα, με αποτέλεσμα οι περισσότερες οικογένειες να χρειάζεται να επιλέξουν ανάμεσα στο να αγοράσουν τρόφιμα ή να πληρώσουν το λογαριασμό ρεύματος.

Με το σύνθημα «το φως είναι δικαίωμα, όχι εμπόρευμα», εκτός από πορείες και απεργίες που έγιναν τα τελευταία χρόνια, το MLP ενθάρρυνε τον κόσμο στις αγροτικές περιοχές αλλά και στις φτωχογειτονιές των μεγαλουπόλεων, να προβεί σε παύση πληρωμών. Περίπου 600 αγωνιστές και αγωνίστριες διώκονται για αφαίρεση των μετρητών του ρεύματος ή για βλάβες σε αυτούς. Γι’αυτό και από την πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας, τα μέλη του MLP χαρακτηρίζονται ως κλέφτες, καταληψίες, τρομοκράτες. Η ίδια επικαλείται το Άρθρο 45 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο πράξεις ανυπακοής είναι αποδεκτές, όταν πρόκειται για την υπεράσπιση θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Τους προηγούμενους μήνες επιστρατεύθηκαν διάφορα γραφειοκρατικά τερτίπια, προκειμένου να παρεμποδιστεί η υποψηφιότητα της Θέλμα. Για την ακρίβεια, επιτράπηκε η εκλογική της συμμετοχή, μόνο εφόσον υπήρχαν ασφαλείς προβλέψεις, ότι δε θα προκρινόταν στο δεύτερο γύρο. Πράγματι, με ποσοστό 10,55% στις χθεσινές εκλογές ήρθε τέταρτη. Εμείς ευχόμαστε να μην εγκαταλείψει την κινηματική δράση για χάρη της εκλογικής. Γιατί, ακόμα κι αν είχε εκλεγεί, η ολιγαρχία των κρεολών που παραδοσιακά κάνει κουμάντο στη χώρα, αλλά και ο «ο παράγοντας Η.Π.Α.» θα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τη σταματήσουν.

Στα τοπικά και περιφερειακά μέσα αντιπληροφόρησης, ωστόσο, η άνοδος της Θέλμα προκαλεί ενθουσιασμό, μόνο και μόνο επειδή έχει κάνει μερικούς να χάσουν τον ύπνο τους. Η ανθρωπολόγος Μανουέλα Καμύ γράφει σχετικά:

«Η αστική τάξη των λευκών και η μεσαία τάξη των μιγάδων έχουν πολλά που τους χωρίζουν και μία αβυσσαλέα ανισότητα μεταξύ τους, αλλά υπάρχει ένα σημείο που τους ενώνει: ο φόβος για τους οργανωμένους ιθαγενείς. Δεν τους φοβούνται όταν προσπαθούν να ξεπεράσουν τα προβλήματα τους ατομικά, αλλά όταν το κάνουν μέσω της συλλογικής οδού (…) Κάποιοι φοβούνται την πιθανή εκδίκηση, την έκρηξη της μνησικασκίας, την εκτόνωση του συμπλέγματος κατωτερότητας, με λίγα λόγια, τρέμουν μήπως ξυπνήσει το θηρίο που κουράστηκε να το αγνοούν».

Παρεμπιπτόντως, η υποψήφια που προηγείται είναι η Σάντρα Τόρρες, σύζυγος του πρώην Προέδρου Άλβαρο Κολόμ. Για να μη λέμε ότι μόνο στην Ελλάδα έχουμε οικογενειοκρατία στην πολιτική.